خشکی چشم یکی از بیماری های شایع در میان اطفال و بزرگسالان است. معمولا همگی ما حس خشکی چشم را تجربه کرده‌ایم. تشخیص خشکی چشم باید توسط متخصص و چشم پزشک صورت بگیرد. خشکی چشم زمانی اتفاق می افتد که به اندازه کافی اشک تولید نمی شود تا چشم خیس بماند یا چربی و آلودگی جلوی غده اشکی را گرفته باشد. این شرایط می تواند باعث احساس ناراحتی و در برخی موارد مشکلات بینایی شود. چشم پزشک ممکن است برای تائید بیماری میزان اشک را اندازه گیری کند سپس دلایل و علت خشکی را بررسی کند تا درمانی مناسب برای آن درنظر بگیرد.

خشکی چشم

خشکی چشم یا سندروم خشکی چشم یکی از انواع بیماری چشم در میان کودکان و بزرگسالان است. این اتفاق زمانی رخ می دهد که اشک بسیار سریع تبخیر شود یا هنگامی که غده های چشمی اشک بسیار کمی تولید می کنند. خشکی چشم ممکن است در یک یا هر دو چشم ایجاد شود و منجر به عفونت شدید چشم شود. سندرم خشکی چشم می‌تواند در هر سنی هم بزرگسالان وهم کودکان به وجود بیاید. به علاوه خشکی چشم در مناطقی که سوء تغذیه باعث کمبود ویتامین آ می شود نیز بیشتر رخ می دهد.

علت خشکی چشم

چشم ها در همه لحظات اشک تولید می کنند. چشم های سالم دائما با یک لایه از مایع که صفحه اشکی نامیده می شود پوشیده شده اند. این لایه از خشکی چشم جلوگیری کرده و باعث دید واضح می شود. اگر غدد اشکی اشک کمتری تولید کنند صفحه اشکی ناپایدار می شود. صفحه ‌ی اشکی می‌تواند به سرعت تجزیه شود و نقاط خشک در سطح چشم ایجاد کند. اشک از آب، چربی، پروتئین، الکترولیت ها، موادی برای مبارزه با باکتری ها فاکتور های رشد تشکیل شده است. این مخلوط می تواند سطح چشم ها را تمیز کند و صاف نگه دارد، بنا بر این انسان می توانند به طور مناسبی ببینند. خشکی چشم می تواند ناشی از عدم تناسب در مخلوط اشک باشد بنا بر این تبخیر سریع آن یا تولید ناکافی اشک باشد. سایر علل شامل مشکلات پلک چشم، دارو ها و فاکتور های محیطی می شود. در عده‌ ای نیز تیروئید چشم در بروز این عارضه نقش دارد.

علائم خشکی چشم

بیماری که دچار سندروم خشکی چشم است می‌تواند علائم متنوعی از جمله موارد زیر را تجربه کند:

• حساس سوزش، خشکی، وجود شن و زخم در چشم
• مواد چسب ناک داخل یا اطراف چشم
• حساسیت چشم به دود یا باد
• قرمزی چشم
• دشواری در باز نگه داشتن چشم
• خستگی چشم بعد از حتی مطالعه ی کوتاه مدت
• تاری دید مخصوصا در انتهای روز
• حساسیت به نور
• ناراحتی هنگام استفاده از لنز
• دوبینی
• چشم درد
• چسبیدن پلک ها به هم هنگام بیدار شدن

شایع ترین علت خشکی چشم

عدم تناسب در مخلوط اشک:صفحه‌ی اشکی از سه لایه تشکیل شده است، سطحی ترین لایه این لایه از چربی است و باعث کاهش سرعت تبخیر می‌شود. اختلال در میزان چربی باعث تبخیر سریع تر اشک می‌شود. همچنین عفونت در لبه‌های پلک که محل ترشح چربی هستن که بلفاریت نامیده می‌شود، می‌تواند باعث بسته شدن مسیر ترشح چربی‌ها شود. لایه میانی این لایه از آب و نمک تشکیل شده و ضخیم ترین لایه است، اختلال در آن می‌تواند باعث ناپایداری صفحه اشکی شود.

غدد اشکی این لایه را تولید می‌کنند. این لایه چشم را تمیز می‌کند. اگر لایه آبی خیلی نازک باشد، لایه چربی و موکوسی بهم متصل شده و منجر به ترشحات چسبنده‌ای می‌شود که نشانه اصلی خشکی چشم است. لایه زیرین این لایه از موکوس است که باعث می‌شود اشک به طور یکسانی روی سطح چشم پخش شود. اختلال عملکرد این لایه می‌تواند باعث ایجاد لکه‌های خشکی روی قرنیه شود.

کاهش تولید اشک:سن، از عوامل تشدید کننده احتمال بروز خشکی چشم، افزایش سن است. بعد از ۴۰ سالگی، تولید اشک کاهش می‌یابد. هنگامی که تا مقدار مشخصی پایین بیاید، چشم خشک می‌شود و به راحتی تحریک شده و عفونت می‌کند. یائستگی، کاهش تولید اشک، در خانم‌ها و مخصوصا بعد از یائسگی، احتمالا به دلیل اختلالات هورمونی، شایع تر است.

مشکلات پلک زدن:اغلب افراد تقریبا پنج بار در دقیقه پلک می‌زنند، هر بار که فرد پلک می‌زند، پلک لایه نازکی از اشک را روی سطح چشم پخش می‌کند. مشکلات پلک می‌توانند در حرکات پلک زدن اختلال ایجاد کنند. مشکلات پلک می‌توانند شامل اکتروپیون که پلک به سمت بیرون چرخیده یا انتروپیون که پلک به سمت داخل چرخیده باشند. همچنین التهاب لبه پلک نیز می‌تواند یکی از اختلالات مرتبط با علت قرمزی چشم باشد

دارو های ایجاد کننده خشکی چشم:برخی دیورتیک ها، مهار کننده های آنزیم تبدیل کننده آنژیوتانسین، ضد حساسیت ها، ضد احتقان ها، برخی قرص های خواب آور، برخی دارو های کنترل بارداری، برخی ضد افسردگی ها، برخی دارو های ضد افسردگی، برخی دارو های آکنه، مسکن های اپیوئیدی و مورفین.

عوامل محیط چشم:فاکتورهای آب و هوایی شامل آب و هوای خشک، خورشید، باد، و سایر انواع آب و هوای داغ و خشک مانند کابین هواپیما، باعث خشکی چشم می‌شود. ارتفاع بالا، سیگار کشیدن، و استفاده از لنزهای تماسی نیز ریسک فاکتور هستند.

استفاده زیاد از چشم ها:استفاده از مانیتور کامپیوتر، خواندن یا رانندگی وسایل نقلیه که با افزایش تمرکز بینایی باعث کاهش سرعت پلک زدن و خشک شدن چشم می‌شود. دو مورد شایع افزایش تبخیر اشک، موتورسواری و استفاده زیاد از سیستم کامپیوتری است.

بیماری های زمینه ای: بیماری هایی نظیر زونا و فلج بل و لنفوم چشم نیز می‌توانند باعث خشکی چشم شوند. علائم اولیه سرطان چشم نیز باید در این موارد توسط پزشک بررسی شود. افرادی که ناخنک دارند، با عمل ناخنک چشم درمان می‌شوند که در آن رشته‌های سرطانی از چشم جدا می‌شود. در برخی افراد که علائم سندروم شوگرن را دارند نیز این اتفاق رخ می‌دهد. این سندروم نوعی بیماری خود ایمنی است که در آن بدن به سلول‌های چشم حمله می‌کند

کرونا و خشکی چشم:درحالی‌ که اقدامات محافظتی برای مقابله با گسترش کووید-۱۹ ضروری است، اما پدیده جدید افزایش موارد ابتلا به خشکی و ناراحتی چشم نیز در حال ظهور است. مشاهده شد که افراد مبتلا به بیماری خشکی چشم، علائم شدید تر را گزارش می‌کنند و یا تعداد زیادی از افراد، برای اولین بار آن را تجربه می کنند.

درمان خشکی چشم

بدون مقدار اشک کافی ممکن است خطر ابتلا به عفونت چشم افزایش یابد بنابراین باید به فکر بهبود آن باشیم. برای درمان خشکی چشم ابتدا باید علت بروز آن مشخص شود و بعد به روش درمان فکر کرد. به منظور درمان قطعی خشکی چشم راهکار‌های مختلفی را می‌توان به کار گرفت.

1. اشک مصنوعی
2. پلاگ های اشکی
3. دارو
4. عمل جراحی
5. دستگاه بخور
6. کمپرس گرم
7. پلک و مژه های خود را بشویید
8. به چشمان خود استراحت بدهید
9. چشمک زدن
10. اید های چرب ضروری را به رژیم خود اضافه کنید
11. ویتامین ها را به غذای خود اضافه کنید
12. آب بنوشید و الکل و سیگار را کنار بگذارید
13. خواب کافی
14. عینک آفتابی

به منظور درمان خشکی چشم راهکارهای بسیاری وجود دارد و گاه با ایجاد چند تغییر ساده در سبک زندگی می‌توان به برطرف شدن این مشکل کمک کرد. از آنجایی که خشکی چشم خطر بروز عفونت را افزایش می‌دهد هرگز نباید درمان آن را پشت گوش انداخت. در مواردی که خشکی چشم بسیار شدید باشد حتی شاید نیاز به عمل جراحی ضروری شود. کلینیک تخصصی بیناساراه کارهای مناسبی برای درمان خشکی چشم به شما پیشنهاد می کند.